Według sprawozdań Narodowego Funduszu Zdrowia, w ciągu ostatnich dwóch lat liczba osób oczekujących do poradni kardiologicznej w przypadkach pilnych wzrosła o 31%, w przypadkach stabilnych o 16%, natomiast o prawie 60% zwiększyła się liczba osób oczekujących powyżej 6 miesięcy. Odpowiedzią na część problemów z dostępnością miała być opieka koordynowana w POZ. W województwie podlaskim tylko 118 placówek podpisało umowy na jej realizację.
Kolejki do specjalistów są największym wyzwaniem ochrony zdrowia w Polsce od wielu lat, na co wskazują pacjenci oraz eksperci. Jak czytamy w Raporcie SGH i Forum Ekonomicznego w Karpaczu, Polska zajmuje niechlubne drugie miejsce spośród jedenastu analizowanych krajów Europy Środkowo-Wschodniej pod względem odsetka osób deklarujących niezaspokojone potrzeby zdrowotne z powodu długiego czasu oczekiwania na wizyty do specjalistów (25,7%). Jest to znacznie gorszy wynik niż średnia dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej (16,5%) czy Unii Europejskiej (19,4%)[1]. Również w rocznym sprawozdaniu Rzecznika Praw Pacjenta wskazano, że: „Głównym wyzwaniem stojącym przed systemem ochrony zdrowia, bezpośrednio wpływającym na realizację prawa do świadczeń zdrowotnych jest zapewnienie właściwej dostępności świadczeń[2]”.
Szansą na poprawę tej sytuacji w kluczowych dla chorych przewlekle obszarach miało być wprowadzenie opieki koordynowanej w Podstawowej Opiece Zdrowotnej (POZ) od 1 października 2022 r. W ramach tego rozwiązania pacjenci mogą skorzystać z konsultacji u lekarza POZ, który współpracuje ze specjalistami oraz pielęgniarką w zakresie profilaktyki, diagnozowania, edukacji oraz leczenia w wybranych chorobach z dziedziny kardiologii, diabetologii, endokrynologii, pulmonologii oraz nefrologii. Ponadto chorzy w ramach opieki lekarza rodzinnego mogą zrealizować badania, które dotychczas były realizowane wyłącznie w poradniach specjalistycznych. Skuteczne wdrożenie tej reformy mogłoby zapewnić szybszy dostęp do diagnostyki oraz leczenia i przede wszystkim przyczynić się do skrócenia kolejek do specjalistów poprzez kompleksową opiekę nad pacjentem na poziomie POZ. To szczególnie istotne z powodu występowania zależności między cukrzycą, chorobami układu krążenia i nerek. Wielu pacjentów zmaga się ze schorzeniami ze strony wszystkich trzech układów. Model opieki koordynowanej pozwala na zaopiekowanie się pacjentem w sposób holistyczny przez lekarza rodzinnego, który w razie potrzeby ma możliwość odbycia konsultacji ze specjalistą z każdej z tych dziedzin, a także skierowania pacjenta na poradę do dietetyka.
Przystąpienie do programu jest dobrowolne. Na dzień 1 lipca 2024 r. w województwie podlaskim 118 podmiotów podpisało umowy na jego realizację z Narodowym Funduszem Zdrowia[3]. Tymczasem jak wynika ze sprawozdań kwartalnych NFZ, w regionie liczba osób oczekujących np. do poradni kardiologicznej w przypadkach pilnych wzrosła o 31% – z 1865 w I kwartale 2022 roku, do 2446 w I kwartale 2024 roku, a w przypadkach stabilnych wzrosła o 16% – z 5600 do 6523. Porównując pierwsze kwartały 2022 i 2024 roku zwiększyła się też o prawie 60% liczba osób oczekujących powyżej 6 miesięcy.
W skali całego kraju wiele podmiotów podstawowej opieki zdrowotnej wciąż nie zdecydowało się na wdrożenie opieki koordynowanej. Jacek Krajewski, prezes Porozumienia Zielonogórskiego, zwrócił uwagę na potrzebę zmian popularyzujących to rozwiązanie: „Nadal trzeba przekonywać nieprzekonanych i szukać innych źródeł finansowania. Teraz potrzebne są szkolenia, kursy, spotkania. Opieka koordynowana przywraca specjalistom medycyny rodzinnej należną rolę. Placówki POZ mają dużą ofertę świadczeń, ale konieczne są środki europejskie i na kształcenie, ale przede wszystkim na wyposażenie poradni w odpowiedni sprzęt diagnostyczny. Już teraz możemy wykonywać u siebie wiele badań, ale brakuje nam specjalistycznego sprzętu. Będzie to możliwe dzięki środkom europejskim, o które wnioskowaliśmy. W naszych placówkach powinniśmy mieć aparaty EKG, USG, holtery, spirometry. Konieczna jest dalsza cyfryzacja – komputery, dobra sieć w każdej, nawet najmniejszej placówce na rubieżach. My dopiero teraz budujemy dobry fundament systemu opieki zdrowotnej w Polsce i mamy nadzieję, że ten kierunek się utrzyma”[4].
|źródło informacji: @publicpolicy.pl
[1] https://api.forum-ekonomiczne.pl/uploads/raport_karpacz_2023_c69812e56a.pdf (dostęp: 21.08.2024).
[2] https://www.gov.pl/web/rpp/sprawozdanie-za-2022-rok (dostęp: 21.08.2024).
[3] https://koordynowana.nfz.gov.pl/przychodnie-poz-realizujace-opieke-koordynowana/ (dostęp: 26.08.2024).
[4] https://www.federacja-pz.pl/index.php?mnu=wiadomosc&id=1196 (dostęp: 26.08.2024).
