Szanowne Posłanki, Szanowni Posłowie,

Jako Rada Młodzieżowa przy Parlamentarnym Zespole ds. Młodzieży, największy młodzieżowy organ doradczy w Polsce, chcielibyśmy przedstawić nasze propozycje poprawek do Senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe (druk nr 1650). Wierzymy, że ich uwzględnienie może znacząco poprawić sytuację uczniów i zapewnić im większe możliwości rozwoju.

Projekt ustawy, do którego się odnosimy, ma na celu uregulowanie kwestii tworzenia i funkcjonowania spółdzielni uczniowskich, które dotychczas działały na podstawie regulacji wewnątrzszkolnych. Spółdzielnie uczniowskie są inicjatywami prowadzonymi przez uczniów pod opieką nauczyciela. Mogą zajmować się prostą działalnością gospodarczą (np.: prowadzić sklepiki szkolne, organizować sprzedaż na małą skalę) lub społeczną (np.: organizować warsztaty czy akcje charytatywne). Stanowią formę edukacji w zakresie praktycznego działania przedsiębiorstwa oraz gwarantują możliwość rozwoju i zdobycia kompetencji, takich jak zarządzanie finansami czy praca w zespole. Ponadto, zaznajamiają uczniów z ideą spółdzielczości, pokazując jej zastosowanie dla społeczności lokalnej.

Projekt ustawy zakłada, że po jej wprowadzeniu spółdzielnie będą mogły prowadzić uproszczoną rachunkowość, operować własnym budżetem i pobierać wpisowe od nowych członków do 10 zł. Pozytywnie oceniamy te regulacje. Z pewnością zachęcą one do zakładania takich organizacji, co długoterminowo przełoży się na objęcie tą praktyczną formą edukacji większej grupy uczniów. Jednocześnie uważamy, że można wprowadzić jeszcze bardziej innowacyjne zmiany i chcielibyśmy zaproponować dodatkowe rozwiązania.

Regulacje zawarte w projekcie ustawy wskazują, że spółdzielnie uczniowskie nadal nie będą dysponowały osobowością prawną, co, naszym zdaniem, jest największym ograniczeniem w ich działaniu. Jej nadanie umożliwiłoby podpisywanie umów, podejmowanie

długoterminowych zobowiązań oraz ubieganie się o granty i inne formy wsparcia finansowego. Pozwalałaby więc uczniom na profesjonalizację działalności i realizację ambitnych celów, również poprzez współpracę z organizacjami pozarządowymi, instytucjami państwowymi i samorządowymi. Te nowe formy działalności nie tylko mogą świetnie przygotować uczniów do wyzwań, jakie postawi przed nimi ich przyszła praca zawodowa, ale mogą także zagwarantować uczniom dalsze perspektywy działania i rozwoju spółdzielni, które z pewnością pozwolą długoterminowo utrzymać ich motywację.

Jednocześnie dostrzegamy, że wprowadzenie osobowości prawnej dla wszystkich spółdzielni mogłoby zniechęcać do zaangażowania nauczycieli i uczniów, którzy nie są gotowi na większy poziom formalności i odpowiedzialności. Dlatego proponujemy wprowadzenie dwóch rodzajów spółdzielni uczniowskich:

● spółdzielni bez osobowości prawnej działających na podstawie rozwiązań uwzględnionych w projekcie ustawy;

● spółdzielni z osobowością prawną, którym przysługiwałyby wszystkie prawa i obowiązki przewidziane w Prawie spółdzielczym (z wyjątkiem odpowiedzialności osobistej członków)

Wybór określonego typu spółdzielni powinien zależeć od podejmujących się jej założenia nauczycieli i uczniów, gdyż kluczowe jest uwzględnienie specyfiki placówki edukacyjnej i lokalnych warunków. Takie rozwiązanie z jednej strony może zapewnić większe możliwości gotowym na to uczniom i nauczycielom, a z drugiej strony ochroni przed nadmiarem formalności i obowiązków społeczności do nich nieprzystosowane.

Kwestia odpowiedzialności osobistej członków powinna być natomiast uregulowana tak, aby nauczyciele pełniący funkcję opiekunów ponosili jedynie ograniczoną odpowiedzialność za działalność spółdzielni, a uczniowie nie byli nią obciążeni w ogóle. Odpowiedzialność nauczycieli powinna być wzorowana na zasadach działalności spółek z ograniczoną odpowiedzialnością tzn. w miarę możliwości odpowiedzialność finansową ponosi spółdzielnia jako całość, a dopiero w drugiej kolejności ponoszą ją odpowiedzialni członkowie zarządu na zasadzie subsydiarności.

Ponadto, sugerując się rekomendacjami Ministra Finansów wyrażonymi w ocenie skutków regulacji, uważamy, że należy rozważyć wprowadzenie systemu dotacji państwowych dla najbardziej potrzebujących spółdzielni z osobowością prawną, jasne limity zobowiązań finansowych dla obu typów spółdzielni oraz skuteczny system raportowania finansowego, również dla obu typów. Te trzy rozwiązania pozwolą ograniczyć ryzyko ponoszenia strat lub pojawiania się deficytu w budżecie spółdzielni, jednocześnie wzmacniając bezpieczeństwo finansowe całej działalności i zapobiegając ich kłopotliwej prawnie niewypłacalności.

Natomiast system raportowania dodatkowo chroniłby spółdzielnie przed defraudacją środków. Zatem z pewnością wszystkie trzy rozwiązania miałyby pozytywny wpływ na komfort i poczucie bezpieczeństwa uczniów.

Zalecamy także wprowadzenie niefinansowych benefitów zapewnianych i przyznawanych przez MEN dla opiekunów spółdzielni i całych społeczności szkolnych. Pozwolą one na

realizację głównego celu projektu ustawy, jakim jest zachęcenie uczniów i nauczycieli do zakładania inicjatyw. Benefity te mogłyby przybierać następujące formy:

● certyfikatów potwierdzających doświadczenie nauczyciela w nadzorowaniu pracy organizacji;

● szkoleń dla nauczycieli oraz spotkań z ekspertami dla uczniów, w pierwszej kolejności w szkołach, gdzie spółdzielnie działają najlepiej;

● regionalnych spotkań dla opiekunów spółdzielni, gdzie mogliby wymieniać się swoją wiedzą i doświadczeniem.

Wspomniane korzyści sprawią, że nauczyciele znacznie chętniej będą angażować się w proces powstawania spółdzielni uczniowskich. Natomiast uczniowie i dyrektorzy będą widzieli korzyści dla całej społeczności szkolnej we wspieraniu takich inicjatyw. Sugerujemy również stworzenie rankingu spółdzielni i zrealizowanych przez nie projektów. Taki ranking, prowadzony przez grupę ekspertów pod nadzorem MEN, zwiększyłby atrakcyjność podejmowania bardziej innowacyjnych i ambitnych przedsięwzięć przez uczniów zrzeszonych w spółdzielniach oraz dawałby im możliwość zmierzenia własnego rozwoju dzięki zobiektywizowanej ocenie ich pracy i osiągnięć. Do kryteriów oceny rankingowej, w zależności od specyfiki spółdzielni, mogłaby zaliczać się liczba realizowanych projektów, miesięczny przychód, czy skala wpływu na społeczność lokalną i szkolną.

Zwracamy się z prośbą o rozważenie naszych propozycji. Ostatnie lata jasno pokazują, że młodzi ludzie w całej Polsce są aktywni i gotowi podejmować się trudnych wyzwań.

Działalność Rady Młodzieżowej przy Parlamentarnym Zespole ds. Młodzieży jest najlepszym tego przykładem. Wierzymy, że wprowadzenie naszych rozwiązań pozwoli uczniom lepiej poznać ideę spółdzielczości i przedsiębiorczości, a także rozwijać się w sposób bardziej profesjonalny i odpowiedzialny.

W imieniu 300 członków Rady Młodzieżowej przy Parlamentarnym Zespole ds. Młodzieży

Rada Młodzieżowa Przy Parlamentarnym Zespole ds. Młodzieży

Opublikował: Bart.