„Nad Niemnem” to powieść o nas, o Polakach, stąd właśnie jej piękno, stąd ciekawość, z którą mogę podejść do niej kolejne pokolenia – powiedział prezydent Andrzej Duda, inaugurując 12. Narodowe Czytanie.
W sobotę o godz. 11 w warszawskim Ogrodzie Saskim z udziałem pary prezydenckiej, Andrzeja Dudy oraz Agaty Kornhauser-Dudy, rozpoczęła się 12. edycja akcji Narodowe Czytanie. Prezydent i pierwsza dama jako pierwsi odczytali fragment tegorocznej lektury, którą jest powieść „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej.
Inaugurując akcję, Agata Kornhauser-Duda zwróciła uwagę na ponadczasową wartość powieści. Podkreśliła przy tym jej „silne zakorzenienie w krajobrazie” oraz wymiar patriotyczny.
„Chociaż w całej powieści ani razu nie pada słowo Polska, to przecież właśnie Polska jest tutaj wciąż obecna i najważniejsza. Eliza Orzeszkowa stworzyła barwny opis Kresów Rzeczypospolitej, dokumentując polskie miejsca i polski czas, dlatego można powiedzieć, że +Nad Niemnem+ to na wskroś patriotyczna powieść” – stwierdziła Agata Kornhauser-Duda.
Pierwsza dama zwróciła uwagę, że to również „epopeja o Rzeczypospolitej wielu narodów, a także historii naszej części Europy”, zaś „rzeką tych wielu narodów jest tytułowy Niemen”. „To jest powieść o wspólnocie walki, wolności i wspólnocie pamięci o naszej części Europy i naszego regionu” – wskazała.
Prezydent Andrzej Duda zauważył, że „pierwsze zamówienie, jakie zostało złożone Elizie Orzeszkowej w 1884 r., nie dotyczyło powieści, ale opowieści w odcinkach; zostało złożone przez red. +Tygodnika Powszechnego+, wówczas Mariana Gawalewicza. „Chodziło o napisanie opowieści o ludziach, opowieści społecznej, żeby napisać, jak wygląda społeczeństwo, jakie są relacje pomiędzy pokoleniami, jakie są relacje pomiędzy warstwami społecznymi, pomiędzy polskim chłopami a ziemiaństwem, szlachtą zagrodową” – powiedział prezydent.
Jak zaznaczył, „+Nad Niemnem+ jest powieścią o nas, o Polakach”.
Zastrzegł, nie jest to powieść jedynie o tych, którzy żyli w XIX wieku. „Wielokrotnie podkreślamy, że historia ma swoje cykle – także nasza historia, także polska historia. Powieść ukazująca rozterki ówczesnych ludzi – z jednej strony bohaterów powstania styczniowego bardzo często złamanych klęskę, które ono poniosło, z drugiej strony tych, którzy wątpią w sens jakiejkolwiek walki narodowowyzwoleńczej, którzy nie pamiętają w ogóle o tym czynie patriotycznym, jakim było powstanie, a z drugiej strony cały czas drzemiącej tradycji i sile tych niższych warstw społecznych, które ukazane są tutaj jako te, które mają głębie ducha – Bohatyrowicze i w nich drzemiąca wola odzyskania wolności, niepodległej, suwerennej ojczyzny”.
„Te dyskusje przypominały pokoleniu moich dziadków, rodziców – ale także mojemu – czas, w którym myśmy żyli, kiedy zwłaszcza tu, w Warszawie, toczono dyskusje, czy Powstanie (Warszawskie – PAP) miało sens, kiedy też nie było wolnej, niepodległej i suwerennej całkowicie ojczyzny” – zwrócił uwagę prezydent Duda.
Jak zaznaczył, „to jest powieść o nas, stąd właśnie jej piękno, stąd ta ciekawość, z którą, myślę, spokojnie mogę podejść do niej kolejne pokolenia, choć język bardzo często nie jest łatwy” – podsumował prezydent.
Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 r. Została zainicjowana przez prezydenta Bronisława Komorowskiego wspólną lekturą „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. W 2013 r. w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji czytano kolejno: „Trylogię” Henryka Sienkiewicza oraz „Lalkę” Bolesława Prusa; w 2016 roku „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza, a w 2017 r. lekturą Narodowego Czytania było „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. W 2019 r. lekturami było osiem najważniejszych polskich nowel, między innymi autorstwa Stefana Żeromskiego, Bolesława Prusa, Marii Konopnickiej i Brunona Schulza. W 2020 r., w warunkach obostrzeń epidemicznych, czytano „Balladynę” Juliusza Słowackiego. W roku 2021 lekturą była „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej, zaś w ubiegłym roku „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza. (PAP)
Autorki: Magdalena Gronek, Anna Kruszyńska
