KANAŁ AUGUSTOWSKI MARKOWYM PRODUKTEM TURYSTYCZNYM. POTRZEBNE JEST NOWE OTWARCIE

W jednym z dokumentów analitycznych przygotowanym przez samorząd województwa podlaskiego wskazano, że wśród obszarów regionu mających znaczenie międzynarodowe pod względem turystycznym jest Puszcza Augustowska z m.in. Wigierskim Parkiem Narodowym, Kanałem Augustowskim predystynowanym do rozwoju wypoczynku aktywnego – spływów kajakowych, turystyki przyrodniczej i kwalifikowanej. Główną atrakcją turystyczną tego wskazanego obszaru jest Kanał Augustowski, który powstał w I połowie XIX wieku jako obiekt o przeznaczeniu gospodarczym.

Otoczony przyrodniczo-cennymi obszarami, parkami narodowymi i krajobrazowymi Kanał jest klejnotem wśród atrakcji turystycznych Polski i Białorusi. Jego kulturowo-przyrodniczy charakter zadecydował o tym, że w 2006 roku podjęto starania o wpisanie go na światową listę dziedzictwa UNESCO wg kryterium materialnego. Jednak wniosek ten został wycofany celem uzupełnienia i zmiany kryterium na materialno – przyrodniczy.

Powyższy cytat pochodzi z publikacji pn. „Kraina Kanału Augustowskiego jako markowy transgraniczny produkt turystyczny”, przygotowanej na zlecenie Stowarzyszenia „Lokalna Grupa Działania – Kanał Augustowski”.  Zespół pracujący nad jej opracowaniem uwzględnił w dokumencie atrakcyjność turystyczną Kanału Augustowskiego, walory naturalne oraz infrastrukturę wodną. Głęboką analizę tematu poprzedziły 4. miesięczne prace zespołu specjalistów pod kierownictwem Huberta Gonera, w którego składzie byli: dr Paweł Jessa, dr Maciej Ambrosiewicz, Marta Woźniak oraz Krzysztof Czarniecki.

W opracowanie dokumentu uczestniczyli również przedstawiciele gmin, powiatu oraz stowarzyszeń działających w obszarze Kanału Augustowskiego. W opracowaniu Autorzy serdecznie dziękują za współpracę i konstruktywne wsparcie okazane podczas prac zespołowi biura Lokalnej Grupy Działania – Kanał Augustowski. Szczególne dla p. Bogdana Dyjuka – Prezesa Stowarzyszenia.

Dlaczego, pomimo wieloletnich działań samorządowców różnych szczebli z Polski i Białorusi Kanał Augustowski nie jest markowym produktem turystycznym? Jakie działania są konieczne, aby tak się stało? Mówi o tym dalsza część tej publikacji.

Obecnie Kanał, jak wiele zabytków techniki, posiada niepodważalny potencjał do rozwoju jako markowy produkt turystyczny. Jednak koniecznością jest rewitalizacja zabytku. Proces ten oznaczać ma tchnięcie nowego życia i zaadaptowanie go do pełnienia nowej funkcji jaką umożliwia turystyczne wykorzystanie Kanału. Należy pamiętać jednak, że zmiana użytkowania to także zmiana użytkowników i ich potrzeb. Oznacza to konieczność modyfikacji infrastrukturalnych poprzez wzbogacenie produktu rzeczywistego Kanału Augustowskiego. Turysta musi mieć możliwość zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb związanych z podróżą turystyczną drogą wodną. Mowa tutaj o zintegrowanej sieci marin i przystani wodnych. Urządzenia te powinny spełniać oczekiwania w zakresie obsługi jednostek pływających jak i możliwości zaspokojenia potrzeb bytowych i sanitarnych turystów. Kanał może stać się również istotną arterią dla turystów rowerowych. Integracja przebiegu Kanału z biegiem dróg rowerowych (Green Velo i August Velo) jest wyzwaniem naszych czasów.

Powinna być ona równie ważna jak dopasowanie do potrzeb wodniaków. Wspomniane tu zadania należą do elementarza przygotowania produktu turystycznego do wejścia na rynek. Należą bowiem do działań wpisujących się w stworzenie produktu podstawowego. Według metodologii tworzenia produktów turystycznych mają charakter poprzedzający w stosunku do tworzenia pakietów turystycznych czy dodawania innych atrakcji do wiodącej oferty.

Stowarzyszenie „LGD Kanał Augustowski” jako jeden ze swoich priorytetów postawiło integrację szeroko rozumianego środowiska skupionego wokół Kanału. Już w 2019 r. doszło do spotkania samorządowców z gmin, przez teren których on przepływa. Uzyskało środki na oznakowanie szlaku rowerowego August Velo biegnącego z Mikaszówki (połączenie z GV) do śluzy Niemnowo (BLR) i do Grodna, powstały zresztą z inicjatywy osób zaangażowanych w działalność LGD. Obecnie opracowuje wydłużenie tego szlaku od Mikaszówki do śluzy Dębowo.

Ostatnie działanie to opracowanie stawiające sobie za cel wskazanie drogi rozwoju Kanału Augustowskiego jako zintegrowanego markowego międzynarodowego produktu turystycznego. Drogi, która będzie prosta, lecz niekoniecznie łatwa. Jej wytyczenie obejmuje wskazanie głównych celów, które muszą być postawione, aby budować na solidnym fundamencie. Tym fundamentem musi stać się wysokiej jakości infrastruktura turystyczna. Już w ubiegłym roku LGD zgłosiło przedstawiono przez samorządy propozycje budowy infrastruktury w strefie Kanału jako istotne i mające ponadregionalny potencjał prorozwojowy. Fiszka z tymi projektami została zgłoszona przez Zarząd Województwa do Krajowego Planu Odbudowy.

 W kolejnym kroku należy myśleć o powiązaniach funkcjonalnych partnerów. Powiązania te muszą wynikać z naturalnych potrzeb poszczególnych podmiotów. Ich zrozumienie i zaspokojenie będzie podstawą do zbudowania wspólnego sukcesu. Fakt rozproszenia instytucji i podmiotów mających wpływ na Kanał i niewystarczający poziom współpracy w zakresie wspólnych celów dotyczących jego rozwoju z koniecznością ustalenia sposobów zabezpieczenia środowiska przyrodniczego, kulturowego jest jednym z najważniejszych problemów. Należy pamiętać, że ruch turystyczny z roku na rok zwiększa się a potencjał Kanału jako marki turystycznej nie jest wykorzystany.

Jak wskazują wyniki badania ankietowego przeprowadzonego w ramach Inwentaryzacji Kanału Augustowskiego w 2020 roku, liderzy rozwoju turystycznego oceniają, że założenia Strategii zintegrowanego markowego produktu Kanał Augustowski jako elementu produktu międzynarodowego powstałej w 2005 r., zostały zrealizowane w niewielkim stopniu.

Autorzy aktualizacji wnioskują zatem, że potrzebne jest nowe otwarcie. Otwarcie, które w sposób zrozumiały dla potencjalnych partnerów, uporządkuje krok po kroku działania jakie należy podjąć celem umożliwienia zbudowania transgranicznego produktu turystycznego w oparciu o Kanał Augustowski.

Wartości przyrodnicze, ekologiczne, liczne obiekty zabytkowe, piękne miejsca widokowe i campingowe czy kuchnia regionalna, to tylko część walorów mających wpływ na to, że tereny, na których znajduje się Kanał Augustowski odwiedzane są chętnie przez turystów Kanał daje możliwość rozwoju na naszym terenie aktywnej turystyki wodnej, wypoczynkowej, przyrodniczej, krajoznawczej, kulturowej, kwalifikowanej i wiele innych jej rodzajów.

Ubiegłoroczny sezon turystyczny ze względu na sytuację epidemiczną był wyjątkowym pod wieloma względami. W dobie pandemii, kiedy nasza aktywność została tak mocno ograniczona, na nowo doceniliśmy możliwość wypoczynku na świeżym powietrzu. Specjaliści zajmujący się badaniem trendów turystycznych przewidują, że również w tym roku polska wieś – zwłaszcza miejscowości położone blisko jezior, pośród pól i lasów – będzie się cieszyć dużym powodzeniem. Duże szanse mają gospodarstwa agroturystyczne, które oferują nie tylko noclegi, ale wszelkie bonusy, takie jak pomoc w obejściu przy karmieniu zwierząt, wyżywienie obejmujące domowe warzywa, sery i jajka czy wycieczki po okolicy w towarzystwie gospodarzy. Turyści więcej czasu poświęcają na znalezienie najlepszego miejsca wypoczynku. Wybór kierunku jest bardziej świadomy i przemyślany, dlatego dużą szansę mają regiony, które leżą poza tzw. utartymi szlakami. Województwo podlaskie wymieniane jest w czołówce terenów wybieranych na odpoczynek w roku 2021.

Świadomy i przemyślany wybór miejsca na odpoczynek to nie tylko walory krajobrazowe. Wszystko wskazuje na to, że dzisiejszy turysta na równi stawia komfort swojego wypoczynku. Możliwość nocowania w namiocie, pływania kajakiem, spędzenia wieczoru z gitarą przy ognisku może być elementem takiego pobytu na łonie natury, ale nie podstawową ofertą na kilku czy kilkunastodniowy wypoczynek. Jeden z branżowych portali pisze o oczekiwaniach osób planujących wypoczynek w roku 2021:

– Kategorią obiektów noclegowych, najbezpieczniejszą z punktu widzenia turystów, są domki oraz apartamenty. Dają nie tylko poczucie prywatności, ale również pozwalają odizolować się od innych wczasowiczów. Można więc zaplanować urlop z daleka od tłumów, wypoczywając w prawdziwie domowych warunkach – lub lepszych. Coraz więcej domków i apartamentów jest niezwykle komfortowo wyposażona.

Podsumowując, myślenie – a co gorsze mówienie, że sam Kanał Augustowski lub nazwa miasta Augustów same w sobie są elementem zachęcającym turystę do wyboru naszych terenów na miejsce wypoczynku, to anachroniczne podejście do tematu, mogącego mieć wpływ na rozwój całego naszego regionu. Przez kilkadziesiąt lat ubiegłego wieku, to działało, dziś trzeba to zmienić.

Organizowane do tej pory debaty, konferencje i spotkania powinne szybko zaowocować konkretnymi działaniami w terenie. Takim konkretem było otwarcia ruchu bezwizowego na przejściu granicznym Rudawka – Lesnaja na Kanale Augustowskim oraz rozszerzenia jego statusu przejścia wodnego o pieszo-rowerowe.

Kanał Augustowski sam w sobie i okoliczne tereny posiadają olbrzymi potencjał turystyczny. Intensyfikacja wspólnych działań w celu jego wykorzystania, bez wątpienia przyśpieszy rozwój turystyki w naszym regionie, a Kanał Augustowski stanie się naszym rzeczywistym Markowym Produktem Turystycznym.

|Bart.