W Suchej Rzeczce, tuż przy bazie harcerskiej Hufca ZHP Augustów pochowanych jest 8 żołnierzy VIII Uderzeniowego Batalionu Kadrowego AK. Uderzeniowe Bataliony Kadrowe zostały włączone do Armii Krajowej w 1943 r. Wcześniej stanowiły zbrojne oddziały Konfederacji Narodu, odwołującej się do tradycji ruchu narodowego i chrześcijańskiej tożsamości. Konfederacja działała głównie w Warszawie.

Specjalistą w tej dziedzinie jest dr Kazimierz Krajewski, autor takich pozycji jak „Uderzeniowe Bataliony Kadrowe” czy „Życie i śmierć dla Polski. Partyzancka epopeja Uderzeniowych Batalionów Kadrowych”, który zapowiedział swój udział w uroczystych obchodach 80. rocznicy wydarzenia.

12 sierpnia 1943 r., w czasie potyczki pod Okółkiem zginęli:

1.       dowódca kpt. AK Julian Tadeusz Jagodziński ps. „Stefan Pawłowski”

2.       kapral podchor. Stanisław Koral ps. „Halicz”

3.       kapral „Okoń”

4.       szer. ps. „Bronek”

5.       szer. Wacław Rukat ps. „Cecora”

6.       szer. „Mazurek”

Ciężko ranna por. AK Maria Iwanicka ps. „Małgorzata”, po przesłuchaniu została zabita przez Niemców.

Ranny sierż. Aleksander Safaryn ps. „Piorun” przeżył, ale zdradzony, został schwytany we wsi Okółek. Po kilku dniach przesłuchań zabity przez Niemców. Pochowany 20 m od miejsca, gdzie wcześniej w dole na śmieci zakopano siedmioro partyzantów.

W pobliskiej wsi Strzelcowizna został schwytany również „Słowik”. Najpierw zawieziono go do Suwałk, potem prawdopodobnie zamordowano.

Razem zginęło 9 osób. Oddział rozpadł się.

Po wojnie Aleksander Safaryn został ekshumowany i złożony w grobie razem z innymi żołnierzami.

Miejsce pochówku partyzantów było znane okolicznym mieszkańcom głównie dzięki mieszkance wsi Serwy p. Władysławie Kaczyńskiej, która pracowała na terenie posterunku Jagdkommando, jednostki specjalizującej się w zwalczaniu partyzantów. Niemcy zajęli przedwojenny domu wycieczkowy Kuratorium Wileńskiego i stworzyli ufortyfikowany obóz – „Lager Serwy See”. Dziś jest to teren bazy harcerskiej Hufca ZHP Augustów. Stare zabudowania zostały prawdopodobnie zniszczone przez wycofujących się Niemców. Partyzanci atakowali kilka razy to miejsce. Bezskutecznie.

Po wojnie o miejsca pochówków partyzantów Konfederacji Narodu dbało nieistniejące już katolickie stowarzyszenie PAX. Jesienią 1966 r. z ich funduszy wybudowano szkołę podstawową w Serwach, której patronką została Maria Iwanicka ps. „Małgorzata”. Do izby pamięci trafiły pamiątki po Marii, przekazane przez p. Zofię Iwańcką, jej matkę, byłą więźniarkę niemieckiego obozu w Ravensbrück. Po likwidacji szkoły pamiątki, trafiły do Muzeum Armii Krajowej w Janówce (gm. Augustów) przy tamtejszej szkole.

Goście

W uroczystościach, oprócz wspomnianego wcześniej dr. Kazimierza Krajewskiego, wezmą udział rodziny poległych i zamordowanych partyzantów. M.in. krewni Marii Iwanickiej, a jednocześnie krewni Jana Rodowicza „Anody”, harcerza, żołnierza Szarych Szeregów, uczestnika Akcji pod Arsenałem. Maria była jego cioteczną siostrą, także instruktorką harcerską.

To również rodzina Stanisława i Władysława Rodowiczów, którzy na Żoliborzu zbudowali w czasie okupacji radiostację zwaną „Łódź podwodna”.

Prawdopodobnie będą krewni Aleksandra Safaryna, przed wojną ucznia zasłużonego Gimnazjum Państwowego w Drohiczynie. Zapowiedziały swój przyjazd również rodziny Wacława Rukata ps. „Cecora” oraz dowódcy kpt. Juliana Tadeusza Jagodzińskiego.

Uroczystości organizowane są przez harcerzy Hufca ZHP Augustów pod honorowym patronatem Starosty Augustowskiego p. Jarosława Szlaszyńskiego oraz Wójta Gminy Płaska p. Wiesława Gołaszewskiego. Partnerami są Światowy Związek Żołnierzy AK oraz Nadleśnictwo Szczebra a Patronami medialnymi Polskie Radio Białystok, TVP3 Białystok oraz portal Augustow.org.

Uroczystości odbędą się w asyście honorowej Wojska Polskiego – 14-tego Pułku Przeciwpancernego z Suwałk.

Serdecznie zapraszam w imieniu harcerzy augustowskich.

Komendant Hufca ZHP Augustów – phm. Leszek Siemienowicz