Niezapomniany poeta

Niezapomniany poeta

              Henryk Cieciuch urodził się 27.08.1930 roku we wsi Solistówka. Przez wiele lat mieszkał w Augustowie, pracował zaś w Banku Spółdzielczym w Bargłowie Kościelnym. Posiadał wykształcenie średnie ekonomiczne. Obok pracy zawodowej zajmował się literaturą. Od 21 roku życia pisał wiersze okolicznościowe, fraszki i wspomnienia. Należał do Środowiskowego Klubu Literackiego przy Osiedlowym Domu Kultury Spółdzielni Mieszkaniowej w Augustowie od początku jego istnienia, czyli od 1983 roku i był jego wiceprezesem. Poetycki debiut prasowy miał w „Informatorze Kulturalnym Suwalszczyzny i Mazur” w 1989 roku, w którym zamieszczono jego wiersz pt. „Norwida i moja piosenka”. Poeta był nagradzany i wyróżniany w konkursach literackich ogólnopolskich i lokalnych, między innymi w konkursie „O Liść Dębu” organizowanym przez Augustowski Klub Literacki. Nagrodzone wiersze „Lato” (fragment) oraz „Co mam czynić?” zostały opublikowane w wydawnictwie pokonkursowym pt. Napiszę wiersz… w 1996 roku. Utwory Henryka Cieciucha znajdują się w trzech almanachach klubowych: Nad Nettą (1988), Augustowskie strofy (1991) i Pachnące żywicą (1993). Almanach Nad Nettą zawiera: „W żalu i smutku”, „Dwa kwiaty”, „Gdyby tak można było” oraz „Norwida i moja piosenka”, natomiast Pachnące żywicą: „Lato”, „Znów demokracja”, „Tak bardzo mi smutno” i „Wiosenny nastrój”. Jego wiersze „Polsko” i „Tu był las” znajdują się w zbiorowym wydawnictwie Najprostsze słowa powstałym z inspiracji Osiedlowego Domu Kultury w 2000 roku.

             W czasach augustowskich ukazały się dwie publikacje indywidualne Henryka Cieciucha. Obie zostały zredagowane przez Janusza Sowińskiego. W składance poetyckiej „Moja poezja” wydanej w 1993 roku z okazji 10-lecia Środowiskowego Klubu Literackiego RSTK w Augustowie zamieszczona jest krótka notka biograficzna oraz wiersze: „Dwa kwiaty”, „Śpieszmy się…”, „W żalu i smutku”, „Norwida i moja piosenka”, „Wierszyk śnieżnego poranka”, „Gdyby tak można było”, „Żeby życie me trwało”, „Miedza”, „Majowy deszczyk” i „Nam ta ziemia” (fragmenty). Trzy lata później w 1996 roku ujrzał światło dzienne arkusz poetycki zatytułowany Wyznanie z szesnastoma wierszami: „Norwida i moja piosenka”, „Tu był las!”, „Śpieszmy się”, „Co mam czynić?”, „Nam ta ziemia” (fragmenty), „Wyznanie, „Musimy”, „Polsko”, „Cudzoziemiec do Polaków”, „A język polski…?”, „Pomnik Chopina”, „Słynne miasto”, „Gdyby tak można było”, „Żeby życie trwało”, „W żalu i smutku” i „Wierszyk śnieżnego poranka”. 

             Jerzy Maciejewski w książce Saga o 1 Pułku Ułanów Krechowieckich im. Pułkownika Bolesława Mościckiego wydanej w 2003 roku w Dąbrowie Górniczej zamieścił wiersz poety powstały z inspiracji uroczystością w parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w Augustowie, na której terenie mieszkał. Poświęcony był przybyciu obrazu Maryi czczonej przez ułanów. Tenże wiersz z nadanym tytułem „Na spotkaniu z Królową Maryją dnia 15 sierpnia 1984” został opublikowany w antologii Augustowscy ułani. Wybór utworów inspirowanych dziejami 1 Pułku Ułanów Krechowieckich im. Bolesława Mościckiego. Antologię zredagowały Irena Batura, Bożena Diemjaniuk i Józefa Drozdowska w 2017 roku, a wydały Augustowskie Placówki Kultury wraz ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych „Nad Czarną Hańczą”.

             W 2016 roku w Krakowie w systemie Ridero został opublikowany, liczący 104 stron, tom jego poezji. Znajduje się on m.in. w zbiorach Biblioteki Narodowej. W 2022 roku w tym samym wydawnictwie ukazał się drugi tom zatytułowany „Poezje II”. Liczy on 221stron.

             Wiersze swoje poeta zamieszczał również w „Naszym Dzienniku”, „Przeglądzie Augustowskim” i „Rajgrodzkich Echach”.

              Był autorem ciekawych wspomnień. Brał udział w konkursie „Losy narodu polskiego w latach okupacji hitlerowskiej”. Jego praca pt. „Moje wspomnienia” jest opisem przeżyć czternastoletniego chłopca z czasów wojny i okupacji na Suwalszczyźnie. Została napisana w 1986 roku. Liczy 13 kart, które zostały zdeponowane w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Świetnie napisaną prozę w postaci krótkich miniatur poświęconych wojnie i koniom publikował na łamach „Rajgrodzkich Ech” – pisma Towarzystwa Miłośników Rajgrodu. Są tam m.in. takie perełki jak: „Dereśka”, „Furmanka”, „Kary”, „Konna przejażdżka”, „Ukrainiec” oraz przejmujące wspomnienie o Żydach. Relacja zatytułowana „Po raz ostatni” ukazuje drogę Żydów pędzonych na stracenie z augustowskiego getta przez Grajewo do obozu w Boguszach. Zamieszczona została w numerze 8 „Rajgrodzkich Ech” z 1995 roku.

             Teksty wspomnieniowe publikował też na łamach białostockiego „Kuriera Podlaskiego” oraz w formie listów w suwalskich „Krajobrazach” i „Przeglądzie Augustowskim”. Rozmyślania i relacje o charakterze religijnym: „Nauczyłem się inaczej modlić”, „Byłem na festynie”, „Kościół niosący pojednanie” i inne zamieszczał we „Wspólnocie. Augustowskim dodatku do ››Martyrii‹‹” z 1995 i 1996 roku.

             Poeta czytał swoje wiersze na spotkaniach organizowanych przez Klub Literacki w Osiedlowym Domu Kultury, bazylice, augustowskim sanatorium i szkołach. Prezentował również swoją twórczość wraz z innymi autorami na spotkaniu z dziećmi w Bibliotece Pedagogicznej w Augustowie w 1995 roku.      

             Po spotkaniu z poetą w Osiedlowym Domu Kultury w 1991 roku prowadząca je Józefa Drozdowską ciepło wyraziła się o jego twórczości w „Przeglądzie Augustowskim”: „Poezja p. Henryka jest bardzo ściśle związana zarówno z wydarzeniami rodzinnymi, jak również z tym, co dzieje się w mieście i kraju. Pan Henryk chwyta życie na gorąco, trafnie je puentując, a najlepiej wychodzi mu to we fraszkach.

              Poezja Henryka Cieciucha jest warta uwagi i czytania, zarówno ta liryczna jak i podbarwiona nutą satyry, która dotyka w swej treści spraw społecznych. Warte też są pamięci jego wspomnienia. Zainteresowanych nimi odsyłamy m.in. do augustowskich bibliotek i Muzeum Ziemi Augustowskiej.  

            Henryk Cieciuch jako emeryt, w 2005 roku wyjechał wraz z żoną Eugenią, byłą augustowską nauczycielką, do Gdańska-Oliwy. Dnia 29 czerwca 2011 roku w Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku obchodzili jubileusz 55-lecia pożycia małżeńskiego.

            Zmarł 3.02.2023 w Gdańsku, gdzie spędził ostatnie lata swojego życia. Nabożeństwo żałobne odbyło się 8 lutego br. w kościele Św. Teresy od Dzieciątka Jezus, ul. Powstańców Warszawskich 52 w Gdańsku. Ciało zostało złożone na cmentarzu łostowickim.

            Poeta pozostanie w pamięci wielu augustowian, rajgrodzian i mieszkańców gm. Bargłów oraz innych osób, które interesują się literaturą i historią naszych terenów. Wspominać go będą również członkowie Wspólnoty Świętego Pawła, która istniała przy domu Sióstr Urszulanek Szarych w Augustowie, do której wraz z żona należał.

           Ten skromny tekst niech będzie podziękowaniem za Jego życie i twórczość.

Opracowały Józefa Drozdowska i Barbara Wysocka

Autorki dziękują za podpowiedzi bibliograficzne historykowi Wojciechowi Baturze

Bibliografia prac Henryka Cieciucha w wyborze według układu chronologicznego (PDF)