Obszar dzisiejszego powiatu augustowskiego przez historyków włączany jest w terytorium wczesnośredniowiecznej Jaćwieży. Duch przodków przetrwał tutaj w nazwach miejscowości, uroczysk lub wód. Dotychczas jednak brakowało dowodów w postaci odkryć archeologicznych. Poczucie ponadmaterialnej łączności mieszkańców regionu z ludźmi żyjącymi tu we wczesnym średniowieczu jest widoczne również życiu społecznym. Na Augustowszczyźnie świadectwa przeszłości pojawiają się w różnych miejscach: statek, klub sportowy czy hotel – nawiązują swoimi nazwami do Jaćwieży. A to tylko pierwsze z brzegu przykłady.

Badania wykopaliskowe prowadzone w Puszczy Augustowskiej

W 2020 roku na obszarze Puszczy Augustowskiej dokonano przełomowego odkrycia kompleksu nekropoli jaćwieskich, metryką sięgających właśnie wczesnego średniowiecza. Prowadzone od trzech sezonów wykopaliska potwierdziły, że mamy do czynienia z sytuacją bezprecedensową. Badania dostarczyły dużego rzutu zabytków związanych z kulturą materialną Jaćwingów: broni, ozdób, narzędzi, elementów rzędu końskiego i fragmentów naczyń glinianych. W wyniku prac terenowych poczyniono niezwykle dużo obserwacji również na temat obrządku pogrzebowego. Stanowiska przed zniszczeniem ochroniło położenie w Puszczy Augustowskiej. Gdyby ten teren był użytkowany rolniczo, być może nigdy nie dowiedzielibyśmy się o istnieniu jaćwieskiego fenomenu na Augustowszczyźnie. Projektem, roboczo nazywanym „Puszcza Jaćwieska”, kieruje zespół naukowców z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundacji Terra Desolata. Prace wykopaliskowe to dopiero początek drogi. Pozyskane zabytki aktualnie są w trakcie konserwacji, dokumentacji oraz opracowań, a wyniki badań są i będą prezentowane podczas konferencji naukowych i w publikacjach. Zależy nam, aby finalnie zabytki znalazły się na wystawach muzealnych na Augustowszczyźnie.

Zapinka podkowiasta służąca do spinania szat

Funkcjonowanie Jaćwieży m.in. na ziemiach dzisiejszego powiatu augustowskiego to ważna karta historii regionu. Nie będzie zatem lepszego momentu i potrzeby zwiększania świadomości mieszkańców w tym zakresie. Krzyżacki kronikarz – Piotr z Dusburga – pisał, że Jaćwingowie są w stanie wystawić 6000 konnych wojowników i niezliczoną piechotę, a szlachetnością przewyższają inne pogańskie plemiona. Zapisy historyczne zestawione z ostatnimi odkryciami archeologicznymi jeszcze bardziej uprawdopodobniają ten obraz. Nigdy wcześniej nie mieliśmy tak mocnego powodu do dumy z wczesnośredniowiecznej historii naszej małej ojczyzny!

|Starostwo Powiatowe Augustowie