W ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu 2022 Światowa Organizacja Zdrowia zainicjowała globalną kampanię informacyjną „Tytoń: zagrożenie dla naszego środowiska”. Ma ona na celu podniesienie świadomości społeczeństwa na temat degradacji środowiska naturalnego powodowanej przez szeroko pojęty przemysł tytoniowy. Negatywny wpływ palenia tytoniu na stan i funkcjonowanie naszej planety w czasach obecnych oraz w przyszłości powinien stać się dla palaczy kolejnym powodem do zerwania z nałogiem.

Szkodliwy wpływ przemysłu tytoniowego na środowisko jest ogromny i rośnie, wywierając niepotrzebną presję na i tak już ograniczone zasoby i delikatne ekosystemy naszej planety.

Tytoń zabija ponad 8 milionów ludzi każdego roku i niszczy nasze środowisko, dodatkowo szkodząc zdrowiu ludzkiemu na każdym etapie cyklu swego życia, czyli poprzez uprawę, produkcję, dystrybucję, konsumpcję i odpady pokonsumpcyjne.

1.Uprawa i suszenie liści tytoniu

Komercyjna uprawa tytoniu odbywa się na masową skalę. Korporacje tytoniowe, chcąc obniżać koszty produkcji, przenoszą uprawy do krajów o niskich dochodach, gdzie obecnie uprawia się 90% tytoniu. Uprawy te postrzegane są jako dochodowe. Jednak nie zauważa się, że krótkotrwałe korzyści finansowe z uprawy będą niwelowane przez długoterminowe konsekwencje – brak bezpieczeństwa żywnościowego, choroby i ubóstwo wśród rolników, a przede wszystkim rozległe szkody środowiskowe:

– na potrzeby upraw każdego roku niszczonych jest ok. 3,5 miliona hektarów ziemi, a 200 tysięcy hektarów jest wylesianych co powoduje zanik bioróżnorodności oraz degradację gleby, a także wzrost emisji CO2 i zmiany klimatyczne.

– uprawa bez płodozmianu wymusza używanie dużych ilości środków ochrony roślin (insektycydów, herbicydów, fungicydów i fumigantów) i nawozów.

– suszenie tytoniu wymaga użycia drewna, co powoduje wycinanie lasów.

Należy podkreślić, że obciążenia środowiskowe są tym bardziej znaczące, gdyż dotyczą krajów biednych, a co za tym idzie słabo radzących sobie z tym problemem. Zyski natomiast trafiają do międzynarodowych koncernów tytoniowych.

2.Produkcja wyrobów tytoniowych i ich opakowań

Koszty środowiskowe związane z produkcją wyrobów tytoniowych wynikają z konieczności użycia dużej ilości energii wody i innych zasobów wykorzystywanych do ich produkcji:

– znaczne ilości wody są wykorzystywane do produkcji tuszy i barwników do opakowań oraz do przetwarzania masy tytoniowej – do produkcji 1 papierosa zużywa się 3,7 litra wody, rocznie do produkcji papierosów zużywa się 22 miliardy litrów wody,

– do produkcji bibuły i opakowań ścina się ok 600 000 drzew rocznie,

– w produkcji bibuły wykorzystywane są środki wybielające i generowane ogromne ilości ścieków,

– podczas przygotowania i obróbki liści tytoniu używa się ogromne ilości środków chemicznych.

Zanim powstanie papieros, do tytoniu dodaje się setki substancji konserwujących, zmieniających właściwości, poprawiających smak, np. specjalne sole powodują, że papieros stale się tli, amoniak uaktywnia nikotynę zwiększając jej właściwości uzależniające, cukier i lukrecja poprawiają smak,
a gliceryna przedłuża świeżość tytoniu.

3.Dystrybucja i transport wyrobów tytoniowych

Transport gotowych wyrobów tytoniowych z zakładów produkcyjnych do miejsc ich dystrybucji lub sprzedaży związany jest ze zużyciem paliw oraz emisją gazów cieplarnianych do środowiska, które odpowiadają za zmianę klimatu.

4.Konsumpcja wyrobów tytoniowych

Używanie tytoniu to zagrożenie dla aktywnych i biernych palaczy, które zabija rocznie 8 milionów ludzi na świecie.

– dym tytoniowy zanieczyszcza środowisko oraz pozostaje wszechobecnym i trwałym źródłem toksyn długo po zgaszeniu papierosa,

– pozostałości dymu tytoniowego i zawartych w nim związków chemicznych, które gromadzą się
w kurzu, na powierzchniach oraz w przedmiotach i materiałach mogą mieć wpływ na środowisko
i jakość powietrza, gdy wchodzą w reakcje z utleniaczami i innymi związkami w środowisku i powodują powstawanie zanieczyszczeń wtórnych, które stają się z czasem bardziej toksyczne.

– w ciągu swojego życia palacz produkuje 5 ton CO2.

5.Wytwarzanie odpadów pokonsumpcyjnych

Konsumpcja wyrobów tytoniowych wiąże się z wytwarzaniem i koniecznością usuwania odpadów pokonsumpcyjnych.

– co roku palacze na całym świecie wytwarzają ok. 4,5 biliona niedopałków,

– podobnie jak same papierosy, odpady wyrobów tytoniowych zawierają ponad 7000 toksycznych związków chemicznych, w tym znane ludzkie czynniki rakotwórcze, które przenikają do środowiska
i gromadzą się w nim. Te toksyczne odpady trafiają na nasze ulice, do kanalizacji i wody. Badania wykazały, że szkodliwe chemikalia wymywane z wyrzuconych niedopałków, w tym nikotyna, arsen
i metale ciężkie, mogą być silnie toksyczne dla organizmów wodnych,

– oprócz odpadów wyrobów tytoniowych istnieją inne produkty odpadowe związane z używaniem tytoniu, takie jak 2 miliony ton papieru, atramentu, celofanu, folii i kleju, które są wykorzystywane do pakowania wyrobów tytoniowych. Te odpady trafiają wszędzie! Kwestie pakowania są istotne podczas oceny ogólnego wpływu produkcji tytoniu na środowisko. Oddziaływanie procesu pakowania rozciąga się od produkcji do utylizacji.

Opracowano na podstawie:

1.            http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/255574/9789241512497-eng.pdf

2.            https://www.who.int/campaigns/world-no-tobacco-day/2022

|PSSE w Augustowie