Dzień Wszystkich Świętych (01.11) oraz Dzień Zaduszny (02.11), skłaniają nas wszystkich do wspomnień o znanych, zasłużonych Polakach, zwłaszcza tych pochodzących z ziemi podlaskiej, którzy odeszli od nas w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Jest to czas, w którym możemy przypomnieć o ich obecności oraz jak wiele dobrego wnieśli do naszego życia.

W 2020 roku żegnaliśmy wybitnych artystów, pisarzy, działaczy opozycji antykomunistycznej czy przedsiębiorców. Poświęćmy chwilę na wspomnienie nie tylko nam bliskich osób. Poniżej przedstawiamy sylwetki kilku z nich.

Andrzej Strumiłło – polski malarz, grafik, rzeźbiarz, fotograf, poeta, pisarz, scenograf, profesor kontraktowy ASP w Krakowie, a także były kierownik pracowni graficznej Sekretariatu Generalnego ONZ. Ogromny wpływ na jego twórczość artystyczną miały nie tylko doświadczenia awangardy prof. Władysława Strzemińskiego podczas studiów w Łodzi, czy kolorystów z krakowskiej ASP, ale pierwsza podróż na Daleki Wschód i kolejne, które trudno zliczyć m.in. po krajach azjatyckich, w których pobyt dokumentował cyklami rysunkowymi i fotograficznymi, Europie i Stanach Zjednoczonych. Po zakończonym kontrakcie w ONZ powrócił do kraju i osiadł na stałe w Maćkowej Rudzie nad Czarną Hańczą, jak sam mówił „skąd jest najbliżej do Wilna”, miejsca jego narodzin. Zmarł 9 kwietnia w wieku 92 lat.

Wiktor Szwed – białoruski poeta, dziennikarz. Ważne miejsce w jego dorobku zajmuje twórczość dla dzieci. Swoje wiersze i opowiadania publikował w białoruskojęzycznych tygodnikach „Niwa”, oraz „Zorce”. Wydał 16 tomów wierszy. W swoich poezjach nawiązywał tematycznie do Białostocczyzny oraz miejsca swojego urodzenia, czyli wsi Morze koło Hajnówki. Zmarł 22 października w wieku 95 lat.

Krzysztof Gedroyć – białostocki poeta, prozaik, historyk sztuki,  wykładowcą akademickim w Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Wydał liczne tomy poezji. W wierszach oraz powieściach opowiadał o Białymstoku i ludziach. Próbował zrozumieć oraz wyrazić rzeczywistość stolicy Podlasia oraz skłaniał do refleksji nad białostocką codziennością. Opowiedział również o miejscu swojego zamieszkania, Suwalszczyźnie, o tutejszych i przyjezdnych, o przenikającym się na wzajem świecie i naturze. Zdobywca wielu nagród literackich. Zmarł 30 września. Miał 67 lat.

Bogdan Dudko  – poeta, animator kultury, dziennikarz. Założył znane literackie pismo „Kartki”, w którym swoje utwory drukowali wybitni poeci oraz pisarze. „Kartki” były początkowo pismem młodych studentów polonistyki w latach 90. XX w, potem stało się głosem młodej literatury, gdzie można było poznać twórczość lokalnych poetów z młodymi artystami, którzy z czasem stawali się gwiazdami polskiej literatury. Rodzinna wieś Cisówka, w której tworzył i mieszkał, dawała mu dużo inspiracji do rozwijania swojego talentu literackiego. Fascynowała go twórczość białoruskich oraz litewskich poetów. Zmarł 23 czerwca. Miał zaledwie 52 lata.

Janusz Smaczny – działacz opozycji antykomunistycznej, współinicjator Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS) Politechniki Białostockiej, autor logotypu „NZS”. W Stanie Wojennym 13-31 grudnia 1981 ukrywał się. Był organizatorem druku i kolportażu wydawnictw podziemnych „S”, m.in. pierwszych w Białymstoku ulotek przeciwko stanowi wojennemu. Organizował akcję plakatową w Białymstoku oraz uczestniczył w zebraniach konspiracyjnych NZS i „Solidarności”. Swoją działalność patriotyczną kontynuował w Konfederacji Polski Niepodległej. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2010). Zmarł 3 sierpnia w wieku 68 lat.

Arkadiusz Burzyński – przedsiębiorca, filantrop. Był współzałożycielem sieci sklepów spożywczych Arhelan. Z niewielkiej hurtowni słodyczy wraz ze swoją szwagierką Heleną Burzyńską stworzyli jedną z największych bielskich firm oraz lidera wśród sieci spożywczych w kraju. W tej chwili liczy ona 102 obiekty i zatrudnia ponad półtora tysiąca pracowników. Jest obecna w 65 miejscowościach, głównie w województwie podlaskim, ale także w warmińsko – mazurskim (od 2007 roku), mazowieckim (od 2018 roku) oraz w lubelskim (od 2019 roku). Wspierał liczne akcje charytatywne i społeczne. W 2013 r. założył Fundację Arhelan – Społecznie Odpowiedzialni, która działa na rzecz lokalnej społeczności i samodzielnie organizuje akcje pomocowe. Zmarł dnia 1 września w wieku 57 lat.

Cezary Rutkowski, Kamil Timoszuk

 źródło zdjęć: Europejskie Centrum Solidarności / archiwum UMWP

|wrotapodlasia.pl