CEREMONIA WRĘCZENIA CERTYFIKATÓW WPISU KULTURY BARTNICZEJ NA REPREZENTATYWNĄ LISTĘ NIEMATERIALNEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO LUDZKOŚCI

W środę, 9 grudnia, w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyła się ceremonia wręczenia certyfikatów wpisu kultury bartniczej na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości depozytariuszom kultury bartniczej oraz osobom i instytucjom zaangażowanych w ochronę tego elementu niematerialnego dziedzictwa.

W ceremonii uczestniczyli bartnicy Bractwa Bartnego, prof. Krzysztof Heyke, leśnicy ze Spały, WWF oraz przedstawiciele innych organizacji oraz samorządów zaangażowanych w ochronę tego elementu niematerialnego dziedzictwa, w tym burmistrz miasta Augustowa Mirosław Karolczuk.

– Kultura bartnicza to piękna tradycja – autentyczna, wyrastająca z historii całych regionów. Gratuluję wszystkim, dzięki którym możemy się cieszyć drugim, po szopkarstwie, wpisem na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO – powiedziała prof. IH PAN Magdalena Gawin, podsekretarz stanu w MKiDN, Generalny Konserwator Zabytków, podczas uroczystości – Musimy pamiętać o pszczołach, zwłaszcza teraz – w czasach, kiedy jednym z najbardziej palących problemów jest zmiana klimatu i związane z nią negatywne zjawiska. Mam nadzieję, że ten wpis zwróci uwagę współczesnych na problemy, na wyzwania, które przed nami stoją – powiedziała podsekretarz stanu.

– Kultura bartnicza jest wspólnym dziedzictwem Polaków i Białorusinów, jednym z mostów łączących nasze narody i umożliwiającym nam dialog i współpracę, nawet w tych trudnych i niepewnych czasach. 

Ten sukces nie był możliwy bez oddolnej współpracy strony społecznej z Polski i Białorusi – mówił po odebraniu certyfikatu Piotr Piłasiewicz – prezes Bractwa Bartnego, które było autorem wpisu na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa oraz zainicjowało pracę nad wspólnym wnioskiem do UNESCO. – Przez lata konsekwentnie pokazywaliśmy własnym działaniem, że bartnictwo i związana z nim kultura bartnicza, są głęboko zakorzenione właśnie w Puszczy Augustowskiej. Są zarazem wspólnym dziedzictwem narodów dawnej Rzeczypospolitej z lat jej największej świetności. Jest to doskonały przykład życia ludzi w zgodzie z naturą i przykład zrównoważonego zgodnego z tradycją użytkowania terenów leśnych – a takich przykładów nam ostatnio brakuje – komentował Piłasiewicz. 

Kultura bartnicza na liście UNESCO

Kultura bartnicza została wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości prawie rok temu – 17 grudnia 2020 roku. Decyzję podjął Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas 15. sesji w Paryżu na podstawie wniosku złożonego wspólnie przez Polskę i Białoruś. We wniosku zwrócono uwagę, że kultura bartnicza rozwijała się w społecznościach, które żyły w lasach lub ich bezpośredniej bliskości i korzystały z ich naturalnych bogactw. Zgłoszenie „kultury bartniczej” przez Polskę i Białoruś świadczy o głęboko zakorzenionej świadomości potrzeby jej ochrony, jako narzędzia zapewniającego zrównoważony rozwój społeczności lokalnych, równowagę ekologiczną oraz ochronę środowiska naturalnego i krajobrazu kulturowego.

fot. @ Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

 Bractwo Bartne

Bractwo Bartne powstało jako grupa nieformalna w 2013 roku, od 2015 działamy jako organizacja pozarządowa, skupiając ponad 20 osób zaangażowanych w przywracanie bartnictwa w Polsce, jak i na Białorusi. Swoje działania prowadzimy niezależnie od projektów Lasów Państwowych. Nasze motto to: Natura, Tradycja, Historia. W Puszczy Augustowskiej opiekujemy się ponad 30 barciami i kłodami bartnymi. Swoją misję realizujemy dzięki wiedzy i umiejętnościom zdobytym od ostatnich depozytariuszy kultury bartniczej na Białorusi oraz od nielicznych osób z naszego kraju, które w swoich rodzinnych przekazach zachowały strzępy tradycji bartniczych. Skarbnicą informacji są również źródła historyczne i zachowane zabytki bartnicze. W 2014 roku ściągnęliśmy i zabezpieczyliśmy ostatnią historyczną kłodę bartną w Puszczy Augustowskiej. W roku 2016 roku byliśmy wspólnie z prof. Krzysztofem Heyke autorami wpisu bartnictwa na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa. Następnie po uzyskaniu wpisu byliśmy inicjatorami i autorami pierwszej wersji polsko-białoruskiego wniosku o wpis kultury bartniczej na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO. Wniosek, pisany wspólnie z bartnikami z Białorusi, po prawie 3 latach prac, w które włączyły się również inne organizacje, został w 2019 roku złożony przez Rządy Rzeczypospolitej Polski i Republiki Białorusi do Sekretariatu UNESCO w Paryżu. W grudniu 2020 roku kultura bartnicza stała się elementem Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości jako zaledwie drugi wpis (po Szopkarstwie Krakowskim) na tą prestiżową listę złożony z udziałem strony polskiej.
(i)

Źródła:

bartnictwo.com/pl/2020/12/28/kultura-bartnicza-trafila-na-liste-unesco/

gov.pl/web/kultura/bartnicy-odebrali-certyfikat-unesco