28 sierpnia 2021 roku zmarł w Augustowie Janusz Sowiński. Urodził się w 4 kwietnia 1935 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Przed wojną mieszkał z rodzicami w Wilnie. W czasie wojny wraz z matką przeżył wywózkę do Kazachstanu. Losy związały go z Augustowem. Na stałe zamieszkał w naszym mieście we wrześniu 1977 roku.

Janusz Sowiński, kwiecień 2015, fot. Jadwiga Koniecko

Pracował jako technik technolog leśnictwa w pobliskim Nadleśnictwie Szczebra. Wcześniej również przez pewien czas (będąc jeszcze bardzo młodym człowiekiem) przebywał w naszym regionie, pracując jako leśniczy w Leśnictwie Białe, a potem Hańcza. Był leśnikiem – poetą, i poetą – leśnikiem. Nie sposób było mówić i myśleć o Januszu inaczej. Obie pasje były w nim istotne i nierozerwalne. Znaczną część swojej twórczości poświęcił przyrodzie, chociaż nie omijał i innych tematów, chociażby religijnych.

       Debiutował w 1956 roku w Poznaniu tomikiem Gołębice. Publikował w prasie („Gazecie Białostockiej“, „Krajobrazach“, „Martyrii“, „Naszym Głosie“, „Naszym Sztabińskim Domie”, „Nowej Wsi“, „Ocaleniu przez Poezję“, „Odgłosach“, „Okolicach“, „Rycerzu Niepokalanej“, „Rajgrodzkich Echach“, „Przeglądzie Augustowskim“, „Przeglądzie Powiatowym“, „Tygodniku Kulturalnym“) i na antenie Polskiego Radia.

Wydał wiele tomików poezji. Postaram się je wymienić chronologicznie: Gołębice (1956), Anka (1957), Imiona ziemi (1988), Echa leśne [składanka poetycka] (1993), Garść prochu (1993), Tchnienie lasu (1993), Imiona ziemi. Wyd. 2 poszerz. (1994), Krajobrazy myśli (1994), Uwikłani w zieleń (1994), Krople czasu (1996), Widok (2005), Brzask świtu (2006), To co najważniejsze (2009), Znaki słów (2009), Zamknięte w słowie (2010), Myśli i słowa (2012), Słuchanie czasu (2016), Świt nad Augustowem (2017).

28 maja 2018 roku miałam przyjemność prowadzić w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Augustowie spotkanie promocyjne jego najnowszej książki Świt nad Augustowem wydanej w poprzednim roku w Suwałkach. Publikował w prasie i na antenie radiowej. Jego wiersze były drukowane w almanachach, m.in. Rysopis (Łomża 1979), Epea. Almanach, t. 8 (Białystok 2009) i antologiach Tam prosto do Augustowa. Antologia wierszy (Augustów-Warszawa 2007), Opowieść o ziemi augustowskiej. Antologia (Augustów 2008), Augustowscy ułani. Wybór utworów inspirowanych dziejami I Pułku Ułanów Krechowieckich im. Bolesława Mościckiego (Augustów 2017). Był też, co może mniej jest znane, prozaikiem.

W 2006 roku ukazały się jego dwa tomy opowiadań Opowieści znad Necka i Przypadkowe spotkania. Jako prozaik zaistniał w też antologii Opowieść o ziemi augustowskiej (2008). Miał w sobie niezwykły zmysł organizacyjny, zajmował się z wieloma sukcesami działalnością społeczną. Swego czasu pasjonował się szachami, a przez znaczną część swojego życia organizacją bądź współorganizowaniem ruchu literackiego na terenie Łomży, woj. suwalskiego i wreszcie Augustowa. W 1983 roku zorganizował (cały czas przewodząc nim) Środowiskowy Klub Literacki znany dzisiaj pod nazwą Augustowski Klub Literacki (istniejący przy Osiedlowym Domu Kultury Spółdzielni Mieszkaniowej w Augustowie).

Z jego inicjatywy organizowany był od 1986 roku w tymże domu kultury Konkurs Literacki „O Liść Dębu “, któremu przewodniczył przez wszystkie lata. Stworzył tym samym pole do rozwoju zainteresowań literackich dla wielu augustowian. Organizował spotkania literackie, redagował almanachy środowiskowe oraz wybory wierszy, m.in. Nad Nettą (1988), Augustowskie strofy (1991), Pachnące żywicą (1993) i Wieczór w augustowskiej puszczy. [wspólnie z Józefem Sienkiewiczem] (1993), składanki i autorskie arkusze poetyckie członków klubu oraz wydawnictwa pokonkursowe, m.in. Napiszę wiersz…: część II (2011). Zasiadał jako juror w konkursach literackich i spotykał się niezliczoną ilość razy z czytelniami, szczególnie z dziećmi i młodzieżą. Aktywnie uczestniczył w życiu literackim regionu, m.in. w spotkaniach literackich w Klubie Stowarzyszenia PAX w Augustowie, w Oleckich Czerwcach Poetyckich, Jesiennych Dniach Literatury „Ocalenie przez poezję“ w Gołdapi, Czwartkach Literackich w Miejskim Domu Kultury w Augustowie, Niedzielnych Pogwarkach Poetyckich przy Herbatce w Filii nr 2 Miejskiej Bibliotece Publicznej APK oraz w Kawiarence Literackiej w Szkole Podstawowej nr 6 i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Augustowie, a także w Spotkaniach Muzyczno-Poetyckich w Państwowej Szkole Muzycznej w Augustowie i innych – organizowanych na terenie naszego miasta i poza nim. W latach 1998-2000 redagował, będąc redaktorem naczelnym, „Nasz Sztabiński Dom “. Należał do Stowarzyszenia Literackiego w Suwałkach. 18 czerwca 2015 roku z Janiną Osewską prowadziłyśmy w ramach Czwartków Literackich w Miejskim Domu Kultury w Augustowie uroczyste spotkanie związane z jubileuszem 80. urodzin Poety. Był sympatycznym, miłym i dobrym Człowiekiem oraz Kolegą.

      31 sierpnia br. w kościele parafialnym pw. Świętej Rodziny i na augustowskim cmentarzu pożegnali Poetę: rodzina, sąsiedzi, znajomi, przedstawiciele leśników, środowiska literackiego Augustowa i Suwałk oraz tutejszej szkoły muzycznej. Leśnicy opowiedzieli o pięknie przyrody w jego poezji i tym samym promocji lasu. Miejmy nadzieję, że instytucje kultury, szkoły i przyszłe pokolenia czytelników będą pamiętać o Jego bogatej twórczości. O tym, że całym sercem ukochał nasz region i opiewał jego urodę w swojej poezji.

Józefa Drozdowska

Opracowano na podstawie:

Józefa Drozdowska: Stowarzyszenie Literackie w Suwałkach, Augustów 2001, s. 40-41.

Józefa Drozdowska: Czwartki literackie – spotkania w Miejskim Domu Kultury w Augustowie z autorami książek nie tylko poetyckich, „Przegląd Augustowski “2015, nr 6 (243), s. 11.

Józefa Drozdowska: Czwartki literackie – spotkania w Miejskim Domu Kultury w Augustowie z autorami książek nie tylko poetyckich, „Przegląd Augustowski “2015, nr 7 (244), s. 12-13.

Zbigniew Fałtynowicz: 80. urodziny obchodził Janusz Sowiński…, „Kroniki [Według Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach] “2015 nr 2 (23), s. 4.

Janusz Sowiński: To co najważniejsze, [red.] Roman Sowiński, Augustów-Poznań-Szczecin 2009, Nota biograficzna, s. 134-135.

Janusz Sowiński: Widok, red. Józefa Drozdowska, Zbigniew Fałtynowicz, Augustów-Suwałki 2005, Nota biograficzna, s. 47-48.

Noty biograficzne Janusza Sowińskiego w innych jego książkach oraz antologiach.